Άγνωστος ο αριθμός των νεκρών από τη βίαιη διάλυση των διαδηλώσεων στο Καζακστάν, την κρίσιμη γεωπολιτικά χώρα του Καυκάσου, με αναφορές για δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες – Βίντεο δείχνουν στρατιώτες να επιχειρούν με πυρά κατά διαδηλωτών – Η Ρωσία στέλνει «ειρηνευτικές δυνάμεις»
Περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι τραυματίστηκαν στις διαδηλώσεις και τις ταραχές που συγκλονίζουν το Καζακστάν εδώ και μέρες, ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Υγείας στη δημόσια τηλεόραση.
“Περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι έχουν τραυματιστεί μετά τις ταραχές σε διάφορες περιοχές του Καζακστάν, σχεδόν 400 από αυτούς νοσηλεύονται και 62 βρίσκονται στην εντατική”, διευκρίνισε ο υφυπουργός Υγείας Άτζαρ Γκίνιατ σε δηλώσεις που έκανε στο τηλεοπτικό δίκτυο Khabar-24, τις οποίες επικαλούνται τα πρακτορεία ειδήσεων Interfax και TASS.
“Δεκάδες” διαδηλωτές σκοτώθηκαν από την αστυνομία κατά τη διάρκεια της νύχτας που πέρασε κατά την προσπάθειά τους να εισβάλλουν σε διοικητικά κτίρια στην Αλμάτι, την μεγαλύτερη πόλη και οικονομική πρωτεύουσα του Καζακστάν, είχε ανακοινώσει νωρίτερα η αστυνομία.
«Δεκάδες επιτιθέμενοι εξαλείφθηκαν» δήλωσε η αστυνομία – Φόβοι για πολλούς νεκρούς
“Τη νύχτα που πέρασε, οι δυνάμεις των εξτρεμιστών αποπειράθηκαν να εισβάλλουν στα διοικητικά κτίρια, το αρχηγείο της αστυνομίας στην πόλη Αλμάτι, όπως και στις τοπικές υπηρεσίες και τα αστυνομικά τμήματα”, δήλωσε ο εκπρόσωπος της αστυνομίας Σαλτανάτ Αζίρμπεκ, τις δηλώσεις του οποίου επικαλέστηκαν τα πρακτορεία ειδήσεων Interfax-Kazakhstan, TASS και Ria Novosti.
“Δεκάδες επιτιθέμενοι εξαλείφθηκαν και αυτή την ώρα γίνεται επαλήθευση των στοιχείων τους”, πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, “αντιτρομοκρατική” επιχείρηση διεξάγεται σε μια από τις συνοικίες της Αλμάτι, στην οποία οι ταραχές ήταν οι πιο βίαιες.
Εικόνες που μεταδόθηκαν από μέσα ενημέρωσης και μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν καταστήματα που έχουν λεηλατηθεί και κάποια διοικητικά κτίρια να έχουν τυλιχθεί στις φλόγες στην Αλμάτι, ενώ ακούγονται πυρά αυτόματων όπλων.
Παρεμβαίνει ο Οργανισμός του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO)
Παράλληλα η Ρωσία και οι σύμμαχοί της του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) ανακοίνωσαν σήμερα την αποστολή ενός πρώτου αποσπάσματος “συλλογικής δύναμης διατήρησης της ειρήνης” στο Καζακστάν, κατόπιν αιτήματος της χώρας αυτής.
“Μια συλλογική δύναμη διατήρησης της ειρήνης του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) εστάλη στο Καζακστάν για περιορισμένη χρονική περίοδο για την σταθεροποίηση και την εξομάλυνση της κατάστασης”, αναφέρει η στρατιωτική αυτή συμμαχία σε ανακοίνωσή της που αναρτήθηκε στο Telegram από την εκπρόσωπο της ρωσικής διπλωματίας Μαρία Ζαχάροβα.
Ρώσοι αλεξιπτωτιστές αναπτύχθηκαν στο Καζακστάν στο πλαίσιο της ειρηνευτικής αυτής δύναμης που περιλαμβάνει στρατιώτες από άλλες τέσσερις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, αναφέρει επίσης η γραμματεία του CSTO σε ανακοίνωσή της που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Η ανάπτυξη της δύναμης αυτής γίνεται σε ανταπόκριση σε αίτημα του προέδρου του Καζακστάν για να βοηθήσει στην σταθεροποίηση της κατάστασης στη χώρα η οποία συγκλονίζεται από ένα κύμα διαμαρτυριών που προκλήθηκαν από την αύξηση των τιμών καυσίμου.
Η γραμματεία σημείωσε ότι βασικό καθήκον της ειρηνευτικής δύναμης θα είναι η προστασία σημαντικών κρατικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων και η παροχή βοήθειας στις δυνάμεις διατήρησης του νόμου και της τάξης του Καζακστάν.
Κατάπληψη του αεροδρομίου – Μεγάλης έκτασης συγκρούσεις – Κινητοποιήσεις στον πετρελαϊκό όμιλο Chevron Corp
Από το βράδυ της Τετάρτης 5 Ιανουαρίου έγινε γνωστό ότι διαδηλωτές κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Αλμάτι, της μεγαλύτερης πόλης του Καζακστάν, σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters. Όλες οι πτήσεις από και προς το Αλμάτι έχουν ανασταλεί προσωρινά, καθώς η χώρα βρίσκεται σε αναταραχή, με αφορμή την αύξηση στην τιμή των καυσίμων από τις αρχές του έτους. Η αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους Jazeera Airways του Κουβέιτ ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε ότι διακόπτει τις πτήσεις από και προς το Αλμάτι, λόγω της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή.
Σχεδόν ταυτόχρονα, ο πετρελαϊκός όμιλος Chevron Corp ανακοίνωσε ότι «εργάζεται για να τερματίσει» τις κινητοποιήσεις στις οποίες προχώρησαν οι εργαζόμενοί του στην κοινοπραξία Tengizchevroil (TCO) με αφορμή τις κυβερνητικές πολιτικές. Η αμερικανική εταιρεία είναι ο μεγαλύτερος ξένος παραγωγός πετρελαίου στο Καζακστάν, αφού κατέχει το 50% των μετοχών της κοινοπραξίας Tengizchevroil. Ένας εκπρόσωπος διαβεβαίωσε ότι δεν έχει επηρεαστεί η παραγωγή πετρελαίου λόγω των κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας.
Σκληρές προειδοποιήσεις του Κασίμ Ζομάρτ Τοκάγεφ
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Ζομάρτ Τοκάγεφ νωρίτερα προειδοποίησε ότι θα απαντήσει «με τη μέγιστη σκληρότητα» στις διαδηλώσεις, κάνοντας λόγο για «μαζικές επιθέσεις» εναντίον των δυνάμεων της τάξης και για «νεκρούς και τραυματίες» μεταξύ των αστυνομικών.
Το Ίντερνετ και τα κινητά τηλέφωνα δε λειτουργούν σήμερα στη χώρα. Στο Αλμάτι, την οικονομική πρωτεύουσα του Καζακστάν, το πλήθος κατέλαβε κυβερνητικά κτίρια. Μετά τις συγκρούσεις με τους διαδηλωτές οι αστυνομικοί φαίνεται να αποχώρησαν από ορισμένους δρόμους της πόλης. Ένας κάτοικος, που μίλησε στο πρακτορείο Reuters αφού αναμίχθηκε με τους διαδηλωτές, είπε ότι οι περισσότεροι από αυτούς φαίνεται ότι προέρχονται από τα φτωχά προάστια ή από γειτονικά χωριά και κωμοπόλεις.
Στην κεντρική πλατεία κάποιοι μοίραζαν βότκα και συζητούσαν αν θα πρέπει να κατευθυνθούν προς την αγορά ή προς τα εύπορα προάστια για να λεηλατήσουν την περιοχή. «Επικρατεί αναρχία στον δρόμο. Η αστυνομία δεν φαίνεται πουθενά», είπε ο κάτοικος.
Βίντεο που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δείχνουν διαδηλωτές να φωνάζουν συνθήματα κάτω από ένα γιγαντιαίο άγαλμα του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, το οποίο έχουν δέσει με σχοινιά, προσπαθώντας να το κατεδαφίσουν. Η γυναίκα που ανάρτησε το βίντεο στο Twitter ανέφερε ότι το τράβηξε στην πόλη Ταλντικόργκαν, στο ανατολικό Καζακστάν.
Νωρίτερα, μέσω του Instagram, ένας Καζάκος μπλόγκερ έδειχνε σε ζωντανή μετάδοση την πυρκαγιά στο γραφείο του δημάρχου του Αλμάτι, ενώ στο βάθος ακούγονταν πυροβολισμοί. Σε άλλα βίντεο φαίνεται να καίγονται τα γραφεία της εισαγγελίας.
Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή από μια επαρχιακή πόλη με αφορμή την αύξηση της τιμής του υγραερίου και επεκτάθηκε στο Αλμάτι τη νύχτα της Τρίτης προς την Τετάρτη. Δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου είπαν ότι είδαν αστυνομικούς να ρίχνουν δακρυγόνα και βομβίδες κρότου-λάμψης για να διαλύσουν ένα πλήθος 5.000 ανθρώπων. «Κυβέρνηση παραιτήσου» και «Έξω ο γέρος» (σ.σ. ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ), φώναζαν οι συγκεντρωμένοι.
Το απόγευμα της Τετάρτης 5/1, χιλιάδες άνθρωποι κατέλαβαν το δημαρχείο της πόλης. Άνδρες που φορούσαν αστυνομικές στολές θεάθηκαν να κατεβάζουν τις ασπίδες και τα κράνη τους και να αγκαλιάζουν τους διαδηλωτές. «Πέρασαν με το μέρος μας», φώναξε μια γυναίκα.
Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα ο πρόεδρος Τοκάγεφ αποδέχτηκε την παραίτηση της κυβέρνησης και κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτεύουσας Νουρ-Σουλτάν (πρώην Αστάνα). Απαγορεύτηκε επίσης η κυκλοφορία από τις 23.00 μέχρι τις 7 το πρωί.
Ο Τοκάγεφ ανέλαβε επίσης επικεφαλής του ισχυρού Συμβουλίου Ασφαλείας στη θέση του Ναζαρμπάγεφ ο οποίος, στα 81 του, μολονότι παραιτήθηκε από την προεδρία το 2019, συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Νωρίτερα ο Τοκάγεφ είχε απομακρύνει τον ανιψιό του Ναζαρμπάγεφ από τη θέση του ως δεύτερου στην ιεραρχία της Επιτροπής Κρατικής Ασφαλείας, διαδόχου της σοβιετικής KGB. Η Ρωσία, για την οποία το Καζακστάν είναι ένας πολύ σημαντικός οικονομικός εταίρος, έκανε έκκληση να επιλυθεί η κρίση μέσω του διαλόγου και όχι «με ταραχές στον δρόμο».
Οι διεθνείς προεκτάσεις
Στο δεύτερο διάγγελμά του μέσα σε λίγες μόλις ώρες ο Τοκάγεφ επιχείρησε να διεθνοποιήσει το ζήτημα, υποβάλλοντας αίτημα βια βοήθεια από τη Ρωσία, στο πλαίσιο του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO). Ο πρόεδρος έκανε λόγο για «τρομοκράτες που εκπαιδεύτηκαν στο εξωτερικό και υποκινούν τις διαδηλώσεις».
Η CSTO είναι ένας μηχανισμός που δημιουργήθηκε το 2002 με συμβαλλόμενα μέρη τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, την Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν και έχει ως στόχο τη διασφάλιση της ειρήνης και της διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας καθώς και η συλλογική υπεράσπιση της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής κυριαρχίας των μελών της. Ο εν λόγω μηχανισμός έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές και ως αντίβαρο στην συνεχώς αυξανόμενη παρουσία του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, έχει ήδη προειδοποιήσει κατά της οποιαδήποτε παρέμβασης ξένων δυνάμεων στα εσωτερικά του Καζακστάν. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε νωρίτερα ότι η χώρα μπορεί να λύσει μόνη της τα προβλήματά της.
Η Ρωσία, άλλωστε, αντιδρά πάντα με επιθετικότητα σε οποιαδήποτε αναταραχή επικρατεί στις δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, κουνώντας το δάχτυλο προς τη Δύση.
Οι ΗΠΑ, με τη σειρά τους, μέσω της εκπροσώπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι, κάλεσαν τις αρχές του Καζακστάν να επιδείξουν «αυτοσυγκράτηση» και εξέφρασαν την ελπίδα οι διαδηλώσεις να διεξάγονται «με ειρηνικό τρόπο». Η Ψάκι επέκρινε επίσης τους «τρελούς ισχυρισμούς της Ρωσίας» για την υποτιθέμενη ευθύνη των ΗΠΑ για τις ταραχές αυτές. Ο ισχυρισμός αυτός «είναι απολύτως λανθασμένος» και εντάσσεται «στη στρατηγική παραπληροφόρησης» εκ μέρους της Μόσχας, υποστήριξε.
Ο ΟΗΕ παρακολουθεί «με ανησυχία» την κατάσταση, είπε εξάλλου ο εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του Οργανισμού, Στεφάν Νουζαρίτς. «Είναι πολύ σημαντικό όσοι εμπλέκονται στα τρέχοντα γεγονότα να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποφύγουν οποιαδήποτε βία και να προωθήσουν τον διάλογο», πρόσθεσε.
Η κρίση του υγραερίου
Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή, μετά την αύξηση της τιμής του υγραερίου, στην πόλη Ζαναοζέν, στο δυτικό Καζακστάν. Κατόπιν επεκτάθηκε στο Ακτάου, στις όχθες της Κασπίας και στο Αλμάτι.
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να κατευνάσει τα πνεύματα, χωρίς επιτυχία, ανακοινώνοντας τη μείωση της τιμής του υγραερίου στα 50 τένγκε (0,1 ευρώ) το λίτρο, αντί για 120.
Η αύξηση της τιμής θεωρείται άδικη από τους πολίτες, δεδομένου ότι το Καζακστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Σήμερα η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι συνελήφθη ο διευθυντής μιας μονάδας υγραερίου και ένας άλλος αξιωματούχος στην περιφέρει Μανγκιστάου, όπου βρίσκεται η Ζαναοζέν. Κατηγορούνται ότι «αύξησαν την τιμή του αερίου χωρίς λόγο» γεγονός που «υποκίνησε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα».
Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία. Η περιοχή Μανγκιστάου εξαρτάται από το υγραέριο, το οποίο είναι βασικό καύσιμο για τα αυτοκίνητα και κάθε αύξηση της τιμής του συμπαρασύρει και τις τιμές των τροφίμων που ήδη έχουν αυξηθεί από την αρχή της πανδημίας της Covid-19.
Αυξήθηκε κατά σχεδόν 8% η τιμή του ουρανίου
Η τιμή του ουρανίου αυξήθηκε κατά σχεδόν οκτώ τοις εκατό στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων, εν μέσω των ταραχών στο Καζακστάν, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg επικαλούμενο δεδομένα της UxC, κορυφαίας εταιρείας έρευνας και αναλύσεων στον τομέα των πυρηνικών καυσίμων.
Η τιμή αυξήθηκε από τα 42 στα 45,25 δολάρια ανά ουγγιά, σύμφωνα με τα δεδομένα της UxC.
Στο Καζακστάν αναλογεί περί το 40% της ποσότητας ουρανίου που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά, κατά τους υπολογισμούς του Bloomberg.
Η μετοχή της Kazatomprom, επιχείρησης του Καζακστάν που εξορύσσει ακατέργαστο ουράνιο, υπέστη χθες πτώση 8,8% στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, στο οποίο είναι εισηγμένη.
Πληροφορίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters
